Cevdet Akay: “Faiz Giderlerinin Yüzde 3,10’u Kültür ve Turizm Bakanlığı Bütçesidir; Bu Çok Düşük Bir Bütçedir, Arttırmamız Gerekir”
CHP Karabük Milletvekili Cevdet Akay, Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Kültür ve Turizm Bakanlığı bütçesine ilişkin görüşmeler sırasında; “Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın genel bütçedeki payının düşük olduğu kesin. Genel olarak baktığımızda 11 trilyon 90 milyarlık bir bütçenin binde 3,5’i civarında. Tabii ki en büyük bütçelerden biri. Bütçemizin önemli sorunu faiz giderleri; 1 trilyon 254 Milyarlarca faiz giderinin olduğu bir ortamda ilgili bakanlıklara yeterli bütçe ayırmak çok zor.Bu faiz giderleri bütçenin yüzde 10’una, yüzde 14-15’ine tekabül ediyor. Faiz giderlerinin maalesef yüzde 3,10’u Kültür ve Turizm Bakanlığı’na ait. “Türkiye’nin bütçesi çok düşük, bunu artırmamız lazım” dedi.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonu’nda 2024 yılı bütçe görüşmeleri sürüyor. Komisyonda bugün Kültür ve Turizm Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarının bütçesi, kesinhesabı ve Sayıştay raporları görüşüyor. Görüşmeler Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un sunumuyla başladı. Komisyonda konuşan CHP Karabük Milletvekili Cevdet Akay özetle şunları söyledi:
” FAİZ HARCAMALARININ YÜZDE 3,10’U KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI BÜTÇESİ; BU ÇOK DÜŞÜK BİR BÜTÇE, ARTTIRMAMIZ GEREKİYOR”
“Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın genel bütçedeki payının düşük olduğu kesin. Genel olarak baktığımızda 11 trilyon 90 milyarlık bir bütçenin binde 3,5’i civarında. Tabii ki en büyük bütçelerden biri. Bütçemizin önemli sorunu faiz giderleri; 1 trilyon 254 Milyarlarca faiz giderinin olduğu bir ortamda ilgili bakanlıklara yeterli bütçe ayırmak çok zor.Bu faiz giderleri bütçenin yüzde 10’una, yüzde 14-15’ine tekabül ediyor. Faiz giderlerinin maalesef yüzde 3.10’u Kültür ve Turizm Bakanlığı’na ait. Bütçe, bu çok düşük bir bütçe, bunu artırmamız gerekiyor. 13 milyar 505 milyonu cari transferlere ayrıldı, 9 milyarı 990 milyonu sermaye harcamalarına ayrılıyor, bunların Bakanlık bütçesindeki payı sırasıyla yüzde 34 ve yüzde 25. Burada sorun tabi ki bütçenin bütçe içinde olması. Kaynakların aktif dağılımı çok önemli ve sıklıkla karşılaşıyoruz. diğer bakanlıklarda planlanmamış harcamalar. Geçmişte sık sık yapılan bir uygulama vardı: bütçe içi fonlar, bütçe dışı fonlar.
” TÜM BAKANLIKLARA SORUYORUZ BU KÂR AMACI GÜTMEYEN KURULUŞLAR HANGİ KURULUŞLAR?
Artık kendi bütçemizde program içi ve program dışı gibi gider kalemleri ayrımı var. Program dışı harcamalar bütçenizin yüzde 28’ine, yani 10 milyar 900 milyon rakamına tekabül ediyor. Nerede ve nasıl kullanıldığını çok güvenilir bir şekilde izleyemiyoruz, takip edemiyoruz. Genel olarak detaylara baktığımızda kabaca hazine yardımı olarak değerlendiriliyor. Umuyorum ki bu hazine yardımlarının ilgili ve değerli yerlere aktarımı söz konusu olup, bunun takip edilmesi önem arz etmektedir. Cari transferlerin yüzde 85’ini hazine yardımlarının oluşturduğu kesin. Yine burada da 1 milyar 585 milyon dolar kâr amacı gütmeyen kuruluşlara ayrılıyor, bu da yüzde 11’e tekabül ediyor. Bütün bakanlıklara sorduk, bu kar amacı gütmeyen kuruluşlar hangi kuruluşlardır? Bunları bizimle paylaşırsanız iyi olur. Bunu burada özellikle konuşalım.
Bu tür sorunları sıralayabiliriz ama artık siyasi kimliğimi bir kenara bırakarak -Ben de Görsel Sanatlar Vakfı (GÖRSAV) Başkanıyım – burada kültür sanat camiasındaki dostlarımızın önerilerini ve gelen önerileri sizlerle paylaşacağım. İç organizasyondan Sayın Bakanım. Cam Müzesi Hakkında; Kültür Bakanlığı Beykoz’a 19. yüzyıl sonuna kadar olan süreci anlatan bir müze yaptırdı ama 20. yüzyıl ve sonrasına ait Çağdaş Cam Sanatları Müzemiz yok. Başarılı, kendini kanıtlamış genç ressam ve heykeltıraşlara atölye desteği sunulmalıdır. Kiraların yüksek olması nedeniyle genç sanatçılar atölyelerini terk etmek zorunda kalıyor. İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyükşehirlerde otomotiv sanayi siteleri gibi yerler inşa edip sunarak genç zanaatkarların üretime teşvik edilmesi gerekiyor. Bu dönem için herhangi bir kira ödemeden, yani belli bir süre kira ödemeden, bir süre sonra ödeyebilecekleri küçük meblağlarla bu yerleri teşvik etmemiz, desteklememiz gerekiyor. Ülkemizde plastik sanatların gelişmesine büyük katkı sağlayacağını söylüyorlar.
” MÜZE OKUL İŞBİRLİĞİNE İZİN VERMELİDİR. GENÇ MÜZE MEZUNLARINA İSTİHDAM SAĞLANMALIDIR”
Yine özel tiyatroların güçlendirilmesi ve erişilebilir hale getirilmesi için bütçe ayrılması gerekiyor. Her şehirde insanlarla tanışmak kültürel entegrasyona değer katacaktır. Sayın Bakanım, sunumunuzda 476 özel tiyatroya 55 milyonluk bir tahsisten bahsetmiştiniz. Bu ödenek gerçekten yetersiz, bu ödeneğin aktarılması gerekiyor. Hazine yardımlarının bir kısmını buraya aktaralım ve tiyatromuza destek verelim. Yine Kültür Bakanlığı’nın ‘geleneksel taşınabilir kültür varlıkları’ konusunda uzun süredir tezhip, minyatür, bordür gibi Osmanlı saray ve şehir sanatlarına öncelik verdiğini görüyoruz. Halk sanatlarına da önem verilmeli, halk sanatı araştırmalarına da bütçe ayrılması gerektiğini düşünüyorum. Sunumunuzu yeni duyduk ve İstisnai Çocuk Yasası’nın yeniden canlanmasına çok sevindik. Daha doğrusu, Harika Çocuk Kanununun yeniden canlandırılması ve Kültür Bakanlığı tarafından bütçelendirilmesi, yani 6660 Sayılı Kanunun yeniden canlandırılmasıyla, uluslararası alanda kültürel etkinin en üst düzeyde olmasının daha iyi başarılara yol açacağını belirtmiştiniz. şunu anlatıyorum: Yeniden eğitim sistemimizde sanat tarihi dersi mutlaka ortaöğretim dönemine dahil edilmeli, mevcut derslere ek olarak seçmeli dersler de verilmeli, Milli Eğitim Bakanlığı’nın 1991 ST müfredatı yenilenmelidir. Müzeler eğitim hayatının içinde daha fazla konumlandırılmalı. Müze okul işbirliğine izin vermelidir. “Genç müzecilik mezunlarına istihdam sağlanmalı.”
